Ο Δυναμοδότης (p.t.o)

Πρόκειται για ένα άξονα ο οποίος μεταδίδει την περιστροφική κίνηση σε γεωργικά μηχανήματα που προσαρμόζονται στο τρακτέρ, όπως είναι η φρέζα, το χορτοκοπτικό, το χορτοδετικό, κλπ. Για να είναι λειτουργικός ο δυναμοδότης ώστε να μπορούν να συνδεθούν τα μηχανήματα έχει τυποποιηθεί κατά ISO διεθνώς η θέση, οι στροφές και οι διαστάσεις του. Ο άξονας του έχει διάμετρο 1^3/8 ή 1^3/4 ίντσες (35 ή 44,5 χιλ.) καταλήγει σε πολύσφηνο με 6 σφήνες για ταχύτητα περιστροφής 536 στροφές/λεπτό, σε συνδυασμό με στροφές του κινητήρα και με 21 σφήνες για ταχύτητα περιστροφής 1000 στροφές/λεπτό. Η φορά της περιστροφής όταν βλέπουμε το τρακτερ από πίσω είναι προς τα δεξιά. Όλα τα τρακτεράκια έχουν τη δυνατότητα μετατροπής της ταχύτητας περιστροφής από 536 σε 1000 στροφές ανά λεπτό και αντίστροφα, ορισμένα από αυτά διαθέτουν μηχανισμό αντιστροφής της κίνησης από δεξιόστροφη σε αριστερόστροφη. Στα περισσότερα τρακτέρ ο δυναμοδότης (p.t.o) βρίσκεται στο πίσω μέρος. Από τον τρόπο με τον οποίο παίρνει τη κίνηση διαχωρίζεται στους κάτωθι τύπους :

Εξαρτημένος, παίρνει την κίνηση από το κιβώτιο ταχυτήτων σταματάει όταν πατιέται ο συμπλέκτης του τρακτέρ, η ταχύτητα του είναι ανάλογη με τη ταχύτητα κίνησης του τρακτέρ και αντιστρέφει την κίνηση του όταν το τρακτέρ κάνει όπισθεν.

Ημιεξαρτημένος, ή συνεχούς λειτουργίας παίρνει την κίνηση από το συμπλέκτη. Σ’ αυτόν υπάρχει διπλός συμπλέκτης.

Ανεξάρτητος, παίρνει την κίνηση από το κινητήρα με δικό του συμπλέκτη ο οποίος λειτουργεί ανεξάρτητα. Είναι ο καλύτερος τύπος και ο πιο πρακτικός.

Η μετάδοση της κίνησης του δυναμοδότη προς τα γεωργικά μηχανήματα γίνεται μ’ ένα τηλεσκοπικό άξονα ο οποίος στα άκρα του έχει σταυροειδείς συνδέσμους. Το μήκος του αυξομειώνεται για να μην εμποδίζεται η λειτουργία του από τις ανωμαλίες του εδάφους.

θέση του οπίσθιου δυναμοδότη

τηλεσκοπικός άξονας

Το Διαφορικό

Όπως έχει προαναφερθεί το διαφορικό μεταδίδει την κίνηση από το σασμάν (κιβώτιο ταχυτήτων) στους κινητήριους τροχούς, οι οποίοι έχουν τον άξονα τους κάθετο προς τον άξονα της μηχανής. Η βασική του λειτουργία όμως είναι ότι επιτρέπει κάποια μεταβολή των στροφών των κινητήριων τροχών όταν το τρακτέρ στρίβει. Εάν το τρακτερ δεν χρειαζόταν να στρίβει ή να κάνει ελιγμούς δε θα απαιτούνταν η ύπαρξη διαφορικού. Όμως κάτι τέτοιο δε μπορεί να συμβεί κατά την κίνηση του στο χωράφι ή στους αγροτικούς δρόμους. Επειδή προκειμένου να κινηθεί ομαλά πρέπει να διαφοροποιούνται οι στροφές των κινητήριων τροχών υπάρχουν δύο ακόμη σημαντικοί λόγοι καθιστούν το διαφορικό αναγκαίο τμήμα της κίνησης :

α) το γεγονός ότι τα χωράφια δεν έχουν ίσιες επιφάνειες αλλά παρουσιάζουν ανωμαλίες και ότι

β) η διάμετρος των τροχών δεν παραμένει ποτέ ίδια εξαιτίας της φθοράς και της πίεσης που ποτέ δεν είναι ίσες.

Τμήματα του διαφορικού :

Το πινιόν, μικρό γωνιακό γρανάζι που βρίσκεται στην άκρη του άξονα που μεταδίδει την κίνηση στο πινιόν.

Η κορώνα, μεγάλο γρανάζι που παίρνει κίνηση από το πινιόν.

Η θήκη, βρίσκεται σταθερά συνδεδεμένη στην κορώνα.

Οι δορυφόροι, είναι 2 ή περισσότερα μικρά γρανάζια που κινούνται από τον άξονα τους που είναι στερεωμένος στη θήκη.

Οι πλανήτες, πρόκειται για 2 γρανάζια που είναι σφηνωμένα στις άκρες των ημιαξόνιων των τροχών.

Το κιβώτιο, σ’ αυτό υπάρχουν όλα τα προηγούμενα εξαρτήματα το οποία στηρίζονται σε 2 ρουλεμάν, λιπαίνονται και προστατεύονται από τις σκόνες του περιβάλλοντος.

σχηματική αναπαράσταση του διαφορικού ενός τρακτέρ

Σύστημα μετάδοσης της κίνησης

Η δύναμη του κινητήρα ενός τρακτέρ όπως έχουμε ξαναδημοσιεύσει καταλήγει στο σφόνδυλό του, από εκεί μεταφέρεται στους τροχούς, στο pto, κλπ. Έτσι το τρακτερ γίνεται ωφέλιμο και χρήσιμο για το χειριστή του. Η μεταφορά της δύναμης αυτής γίνεται όποτε το επιθυμεί ο χειριστής και με οποιονδήποτε τρόπο από το σφόνδυλο στους τροχούς, στο pto ή σε άλλους κινητήριους μηχανισμούς μέσω κάποιων εξαρτημάτων και μηχανισμών που συνθέτουν το σύστημα μετάδοσης της κίνησης. Όταν οι κινητήρες όταν λειτουργούν με λίγες στροφές αναπτύσσουν μικρή δύναμη και ροπή στρέψεως ενώ όταν χρειαστεί να ξεκινήσουμε (να βάλουμε μπροστά) ένα τρακτέρ ή ένα αυτοκίνητο απαιτείται μεγάλη ροπή στρέψεως για να νικήσουμε τις αντιστάσεις και την αδράνεια της μάζας τους. Έχοντας λοιπόν υπόψη τα πιο πάνω καταλαβαίνουμε ότι δε μπορεί να ξεκινήσει ο κινητήρας εάν δεν έχουμε αποσυνδέσει το φορτίο, το οποίο στη συνέχεια πρέπει να προστεθεί βαθμιαία μέχρι ο κινητήριος και ο κινούμενος άξονας αποκτήσουν τον ίδιο αριθμό στροφών. 

Γνωρίζουμε επίσης ότι το φορτίο που πρέπει να νικήσει ο κινητήρας του τρακτέρ σε κάθε στιγμή λειτουργίας του δεν είναι σταθερό, μεταβάλλεται ανάλογα με τις συνθήκες εργασίας του. Συνεπώς πρέπει να μεταβάλλεται αντίστοιχα και η δύναμη που πρέπει διαθέσει ο κινητήρας. Κατά το ξεκίνημα ενός τρακτέρ απαιτείται μεγάλη ροπή στρέψεως και μικρή ταχύτητα στους τροχούς για να νικήσουμε την αδράνεια του φορτίου του,  αντίθετα μετά το ξεκίνημα μπορεί να μειωθεί η ροπή στρέψης και να αυξηθεί η ταχύτητα. Κατά την εργασία στο χωράφι στην αντίσταση της κίνησης προστίθενται οι αντιστάσεις των εργαλείων και την γεωργικών μηχανημάτων. Οι αντιστάσεις αυτές είναι διαφορετικές κάθε φορά και εξαρτώνται από το εργαλείο και τις συνθήκες εργασίας.

Προκειμένου ένα σύστημα μετάδοσης της κίνησης ενός τρακτέρ να ικανοποιεί τις απαιτήσεις ενός κινητήρα, πρέπει :

• Να μπορεί να συνδέει και να αποσυνδέει τον κινητήρα από το φορτίο του και να επιτρέπει την προοδευτική σύνδεση του φορτίου με τον κινητήρα, για να μπορεί να ξεκινήσει ο κινητήρας χωρίς φορτίο και στη συνέχεια να ξεκινήσει ομαλά το τρακτέρ.

• Να δίνει τη δυνατότητα στο χειριστή να μεταβάλλει (αυξομειώσει) τη ταχύτητα του με αντίστοιχη αυξομείωση της ροπής στρέψης προκειμένου να ανταποκρίνεται στην ανάγκη σε δύναμη που δημιουργείται κάθε στιγμή.

• Να μπορεί το τρακτέρ να κινείται μπροστά – πίσω.

• Να μπορούν να περιστρέφονται οι τροχοί με διαφορετική ταχύτητα όταν τα τρακτεράκια στρίβουν.

Για να πετύχουμε όλα τα πιο πάνω πρέπει το σύστημα μετάδοσης να αποτελείται από :

1. Το συμπλέκτη, ο οποίος συνδέει και αποσυνδέει τον κινητήρα από το φορτίο του ανεξάρτητα με τη λειτουργία του.
2. Το κιβώτιο ταχυτήτων, που μεταφέρει στο διαφορικό τη δύναμη, την οποία παίρνει από το συμπλέκτη επιτρέποντας στο χειριστή να επιλέγει τη ταχύτητα.
3. Το διαφορικό, το οποίο μεταδίδει τη δύναμη που παίρνει από το κιβώτιο ταχυτήτων στην ακραία μετάδοση της κίνησης.
4. Την ακραία μετάδοση της κινήσεως, η οποία μεταδίδει τη δύναμη που παίρνει από το διαφορικό στους τροχούς.

Ροπή στρέψεως = η προσπάθεια μιας δύναμης που εφαρμόζεται σ’ ένα άξονα, τον οποίο τείνει να περιστρέψει.

Αντιψυκτικό

Το νερό δεν μπορεί να αποτελέσει επαρκές αντιψυκτικό μέσο για το σύστημα ψύξης ενός τρακτέρ επειδή έχει μεν πλεονεκτήματα  (κυκλοφορεί εύκολα, είναι φθηνό, ακίνδυνο, διαθέτει καλή θερμική αγωγιμότητα) έχει όμως σημαντικά μειονεκτήματα (παγώνει στους 0^ο C βαθμούς, συνεργεί στη σκουριά και στη διάβρωση του κινητήρα, προκαλεί επικαθήσεις αλάτων). Το πλέον κατάλληλο νερό είναι αυτό της βροχής γιατί το νερό που προέρχεται από τις πηγές περιέχει άλατα.

Τα αντιψυκτικά που διατίθενται στο εμπόριο περιέχουν πρόσθετα για να αντιμετωπίζουν τα πιο πάνω προβλήματα και πολλά από αυτά αντιμετωπίζουν την ψύξη του κινητήρα κατά τους θερινούς μήνες. Είναι χημικές ενώσεις με κύριο σκοπό είναι να ελαττωθεί το σημείο πήξεως στο νερό του κινητήρα ώστε να μη κινδυνεύει αυτός από σπασίματα όταν πέφτει η θερμοκρασία του περιβάλλοντος. Προκειμένου ένα αντιψυκτικό να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις ενός κινητήρα πρέπει να διαθέτει τις παρακάτω ιδιότητες :

1. Να προστατεύει τον κινητήρα στην αναμενόμενη χαμηλότερη θερμοκρασία.
2. Να σταματά τη σκουριά και να μη διαβρώνει το σύστημα ψύξεως.
3. Να μη διασπάται.
4. Να έχει χαμηλό σημείο ροής για να διευκολύνεται η κυκλοφορία του σ’ όλες τις θερμοκρασίες.
5. Να είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού και της θερμότητας.
6. Να μην αφρίζει και να μη μυρίζει.
7. Να μη μειώνει πολύ το σημείο βρασμού.

Τα καλύτερα αντιψυκτικά θεωρούνται οι απλές αλκοόλες δηλαδή η αιθυλική, η μεθυλική, η ισοπροπυλική, και η γλυκόζη του αιθυλενίου την οποία χρησιμοποιούν ως βάση τα περισσότερα μόνιμα αντιψυκτικά.

Λάδια υδραυλικού & Γράσα

Στην ομάδα των λαδιών υδραυλικού συμπεριλαμβάνονται αυτά που χρησιμοποιούνται στο υδραυλικό σύστημα, στους μετατροπείς στρέψεως ή στα υδροστατικά συστήματα  των τρακτέρ. Έργο αυτών των λαδιών είναι η μεταφορά της ισχύος μέσα στα προαναφερθέντα συστήματα. Επιπρόσθετα λιπαίνουν, κρυώνουν και προστατεύουν από τη φθορά τα εξαρτήματα που υπάρχουν μέσα σ’ αυτά τα συστήματα.

Τα γράσα δημιουργούνται με ανάμειξη διαφόρων λαδιών με σαπούνια, σταθεροποιητές και πρόσθετα. Συνήθως τα σαπούνια που χρησιμοποιούνται έχουν ως βάση το ασβέστιο, το λίθιο και το νάτριο, γι’ αυτό τα γράσα αντέχουν στις μεγάλες θερμοκρασίες και δεν λιώνουν. Σχηματίζουν ένα λεπτό στρώμα πάνω στις μεταλλικές επιφάνειες μειώνοντας τη τριβή με αποτέλεσμα να τις προστατεύουν από τη φθορά.
Η προσπάθεια για τη καλύτερη δυνατή πληροφόρηση σας είναι χορηγία των https://www.krekis.gr/ & https://www.krekis.com/ επειδή πιστεύουμε ότι η γνώση είναι δύναμη και αξίζει μόνο όταν είναι μεταδοτική.  

Λάδια γραναζιών (σασμάν) – Βαλβολίνες

Είναι τα λάδια που λιπαίνουν το κιβώτιο ταχυτήτων, το διαφορικό και την πυξίδα του τιμονιού δηλαδή το σύστημα διεύθυνσης ενός τρακτέρ. Όταν η πίεση μεταξύ των δοντιών των γραναζιών είναι μικρή αρκούμαστε σ’ ένα απλό λάδι, όταν όμως είναι μεγάλη απαιτείται ένα λάδι ενισχυμένο με ειδικά πρόσθετα, όπως αναφέραμε στην προηγούμενη δημοσίευση. Προκειμένου τα λάδια των γραναζιών να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις (μεγάλη ροπή στρέψης & μεγάλες ταχύτητες) πρέπει :

1. Να αντέχουν στις μεγάλες πιέσεις.
2. Να αντέχουν στην οξείδωση.
3. Να αντέχουν στη διάβρωση.
4. Να μην αφρίζουν.
5. Να διαθέτουν ψηλό δείκτη ιξώδους, για να λιπαίνουν εξίσου καλά τόσο σε ψηλές όσο και σε χαμηλές θερμοκρασίες.
6. Να διατηρούν τη ρευστότητα τους ακόμη και σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Ο διεθνής συμβολισμός αυτών των λαδιών είναι ίδιος μ’ αυτών του κινητήρα με βάση το βαθμό SAE. Αυτού του είδους τα λάδια συμβολίζονται με SAE 75, 80, 90, 140, 250. Σήμερα οι περισσότεροι κατασκευαστές συνιστούν τη χρήση των λαδιών του κινητήρα και για τη λίπανση των γραναζιών δηλαδή των σασμάν.  
Η δημοσίευση αυτή είναι μια προσπάθεια για την όσο το δυνατό πληρέστερη ενημέρωση σας από την https://www.krekis.gr/

Πρόσθετα Λιπαντελαίου (λαδιού)

Για να βελτιωθεί η ποιότητα ενός λιπαντικού που βάζουμε στο τρακτέρ όπως επίσης να αυξηθεί η απόδοση του ενισχύεται με πρόσθετα (ειδικές χημικές ουσίες). Κάθε πρόσθετο που προστίθεται αναβαθμίζει το λάδι για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των σημερινών κινητήρων. Τα είδη των πρόσθετων είναι :

Τα αντιδιαβρωτικά, προφυλάσσουν όλες τις εσωτερικές επιφάνειες και τα έδρανα  του κινητήρα από τα διαβρωτικά οξέα που δημιουργούνται κατά τη καύση.

Τα αντιοξειδωτικά, βοηθούν το μη σχηματισμό ρητινών, λάσπης και οξέων.

Τα αντισκωριακά, σκεπάζουν τις μεταλλικές επιφάνειες με μεμβράνη έτσι δεν έρχονται σε επαφή μ’ αυτές οι σταγόνες του νερού.

Τα βελτιωτικά του δείκτη ιξώδους, προσδίδουν σ’ ένα λάδι επιπλέον ιδιότητες ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κινητήρα ανεξάρτητα με τη θερμοκρασία.

Τα κατευναστικά του σημείου ροής, δεν επιτρέπουν την πήξη της παραφίνης σε χαμηλές θερμοκρασίες εισφέροντας με την ύπαρξη τους τη καλύτερη λίπανση του κινητήρα.

Τα πρόσθετα υπερβολικής πίεσης συνδράμουν όταν σε τριβόμενες επιφάνειες που έχουν μικρές ανοχές εφαρμόζονται μεγάλες δυνάμεις.

Τα απορρυπαντικά ή αποσυνθετικά κρατούν καθαρές τις μεταλλικές επιφάνειες. Η αλλαγή χρώματος του λαδιού κατά τη χρήση του, σε μαύρο αποτελεί ένδειξη ότι το λάδι καθαρίζει τον κινητήρα.  

Τα πρόσθετα κατά του αφρού λειτουργούν για τη διάσπαση των φυσαλίδων που δημιουργούνται από την ταχύτητα κίνησης του λαδιού διευκολύνοντας έτσι τη λίπανση των κινητήρων.  

Αλλαγή λαδιών

Η περιοδική αντικατάσταση των λιπαντικών ενός κινητήρα τρακτέρ επιβάλλεται εάν θέλουμε να πετύχουμε την όσο το δυνατό καλύτερη λίπανση του. Ο λόγος της αλλαγής των λιπαντικών, είναι επειδή λερώνεται κατά τη λειτουργία του κινητήρα κάτω από κανονικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να μικραίνει η διάρκεια ζωής του κινητήρα. Εδώ σημειώνουμε ότι οι ξένες ύλες που λερώνουν ένα λάδι υψηλής ποιότητας δημιουργούν περισσότερα προβλήματα στη λειτουργία μιας μηχανής από ότι ένα λάδι κακής ποιότητας. Με ποιους τρόπους όμως ρυπαίνεται το λάδι ενός κινητήρα ;

Α) από ξένα σωματίδια.

Η σκόνη της ατμόσφαιρας θεωρείται η κυριότερη πηγή ξένων σωματιδίων τα οποία μπαίνουν στη μηχανή με τον αέρα που εισέρχεται για τη καύση του πετρελαίου. Άλλα ξένα σωματίδια είναι : α) Η αιθάλη που είναι παρεπόμενη της ατελούς καύσης του πετρελαίου και β) τα ρινίσματα που προέρχονται από τη φυσιολογική φθορά του κινητήρα. Όλα τα προαναφερθέντα μαζί με το νερό σχηματίζουν λάσπη. Τα ρινίσματα επισπεύδουν τη φθορά καταστρέφουν τα έδρανα, ενώ η αιθάλη καθιστά το λάδι πυκνό δυσκολεύοντας τη λίπανση. Στις μέρες μας η ρύπανση του λαδιού αντιμετωπίζεται με τη χρήση προσθέτων όπως είναι τα αντιτριβικά, τα απορρυπαντικά και τα διαλυτικά, έτσι περιορίζεται η τριβή, οι χειριστές μπορούν να συνδράμουν στην προστασία του κινητήρα μέσω της προληπτικής συντήρησης (αντικατάσταση φίλτρων : αέρα, λαδιού & αλλαγή λαδιών κατά τακτά χρονικά διαστήματα)

δείγμα κινητήρα με ρύπανση από ξένα σωματίδια

Β) από το νερό

Για κάθε ένα λίτρο καυσίμου που καταναλώνει ένας κινητήρας παράγει περισσότερο από ένα λίτρο νερό. Το νερό αυτό δεν είναι σε μορφή υδρατμών όταν ο κινητήρας είναι κρύος (>65^ο C), ή όταν ο καιρός είναι κρύος συμπυκνώνεται στα τοιχώματα των κυλίνδρων και ικανό μέρος καταλήγει στην ελαιολεκάνη (κάρτερ). Η ύπαρξη του συντελεί στην επιτάχυνση της φθοράς επειδή σκουριάζουν οι εσωτερικές επιφάνειες. Η φθορά είναι 8 φορές μεγαλύτερη όταν ο κινητήρας λειτουργεί στους 40^ο C από ότι στους 70^ο C. Το νερό μαζί με το λάδι εάν παγώσει θα έχει συνέπεια το φράξιμο των φίλτρων και των αγωγών. Η λάσπη που στεγνώνει εμποδίζει τη λειτουργία των εξαρτημάτων της μηχανής και η σκουριά που δημιουργείται ρυπαίνει το λάδι πιο πολύ. Για να διατηρείται ο κινητήρας καθαρός και να αποφεύγεται η δημιουργία λάσπης, κατά τη κατασκευή των λιπαντικών προστίθενται αντισκωρικά, απορρυπαντικά, αποσυνθετικά.
Οι χειριστές να συμβάλουν στην αποτροπή ζημιάς με τους κάτωθι τρόπους :

• Με την προθέρμανση των κινητήρων,
• Δίνοντας προσοχή στη θερμοκρασία που λειτουργεί να είναι η κανονική,
• Με τη τοποθέτηση σωστού θερμοστάτη ώστε να θερμαίνεται γρήγορα και όταν λειτουργεί να διατηρείται κανονική,
• Ελέγχοντας συνέχεια τη θερμοκρασία του κινητήρα,
• Όταν κάνουμε αλλαγή λαδιών, το άδειασμα του υπάρχοντος να γίνεται με ζεστή μηχανή

Γ) από το αντιψυκτικό 
Η ορθή συντήρηση του συστήματος ψύξεως προφυλάσσει το λάδι από την οξείδωση, επειδή το αντιψυκτικό αποδυναμώνει τα πρόσθετα του λαδιού με συνέπεια να μην προφυλάσσουν το κινητήρα. Εξαιτίας της οξείδωσης διακρίνονται επικαθήσεις βερνικιού στα έδρανα στα πιστόνια, λάσπη στο Κάρτερ, σκουριά στις βαλβίδες.

Δ) από το πετρέλαιο (καύσιμο)

Στους πετρελαιοκινητήρες απώλεια (διαρροή) πετρελαίου α) από σπασμένες μεμβράνες της βοηθητικής αντλίας και β) από χαλασμένη τσιμούχα του άξονα της αντλίας. Όταν η ρύπανση του λαδιού του Κάρτερ είναι μεγάλη, σύντομη είναι και η ζωή των πιστονιών, των κουζινέτων και των υπολοίπων εδράνων του κινητήρα. Το άκαφτο πετρέλαιο αναμιγνύεται με το λάδι του Κάρτερ και δημιουργεί ανθρακώματα και ρητίνες στις επιφάνειες των πιστονιών στη συνέχεια κολλούν τα ελατήρια με αποτέλεσμα να πέφτει η απόδοση του κινητήρα. Τα αντιοξειδωτικά που έχουν προστεθεί στα σύγχρονα λάδια αναστέλλουν τις ρητίνες, ενώ τα απορρυπαντικά απομακρύνουν τα ανθρακώματα, τις ρητίνες από τα ελατήρια μέχρι να τα αντικαταστήσουμε. Προκειμένου να προστατεύσουμε τα λάδια του κάρτερ από τη μόλυνση :

• Να μη κάνουμε υπερβολική χρήση του αποπνυκτήρα των εξαερωτήρων
• Να μην λειτουργούμε το κινητήρα που παρουσιάζει διακοπές.
• Να αποφεύγουμε τη λειτουργία των πετρελαιοκινητήρων με λίγες στροφές για μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Να διορθώνουμε τον εξαερωτήρα όταν υπερχειλίζει.
• Να διατηρούμε σε καλή κατάσταση το σύστημα καυσίμου στους πετρελαιοκινητήρες
• Να προθερμαίνουμε τον κινητήρα.
• Να χρησιμοποιούμε καθαρά πετρέλαια.

Ε) από υπερθέρμανση

Η υπερθέρμανση ενός κινητήρα συνήθως οφείλεται :

Α) στο κακό χρονισμό του

Β) στο προβληματικό σύστημα ψύξης,

Γ) στο πολύ μεγάλο φορτίο

Το λάδι του κινητήρα αρχίζει να διασπάται σε θερμοκρασία πάνω από 85^ο, μάλιστα για κάθε 10^ο  πάνω από το όριο αυτό ο ρυθμός διάσπασης 2πλασιάζεται. Τα αντιοξειδωτικά που προστίθενται προστατεύουν το λάδι από τη διάσπαση του. Εμείς μπορούμε να προφυλάξουμε τον κινητήρα από την υπερθέρμανση για να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά, κάνοντας τα εξής :

1. Ελέγχουμε περιοδικά το χρονισμό του.
2. Χρησιμοποιούμε καύσιμα υψηλής ποιότητας.
3. Ελέγχουμε συχνά τη θερμοκρασία του. 

ΣΤ) από οξείδωση 

Όσο πιο πολλές ώρες χρησιμοποιούμε τον κινητήρα, τόσο περισσότερο το λάδι  αλλοιώνεται. Όταν ο κινητήρας λειτουργεί το λάδι κυκλοφορεί, διασκορπίζεται και έρχεται σε επαφή με τον αέρα σε ψηλή θερμοκρασία με αποτέλεσμα να οξειδώνεται. Εξαιτίας αυτής της αλλοίωσης παράγονται οξέα και ασφαλτικά προϊόντα τα οποία μαζί με τους ρύπους του πετρελαίου συνδράμουν στο σχηματισμό λάσπης κυρίως όταν ο κινητήρας δουλεύει σε χαμηλές θερμοκρασίες. Στη συνέχεια δημιουργούνται ανθρακώματα μέσα στο χώρο καύσης, ένα τμήμα των οποίων πέφτει στο Κάρτερ. Απόρροια όλων των πιο πάνω είναι η επιδείνωση της ποιότητας του λαδιού, η διάβρωση των εδράνων, η δημιουργία ρητινών που κάθονται πάνω στα πιστόνια και σε άλλες ζεστές επιφάνειες. Εμείς μπορούμε να προφυλάξουμε τον κινητήρα χρησιμοποιώντας λάδια υψηλής ποιότητας με περισσότερα πρόσθετα & αντιοξειδωτικά προϊόντα.    

Προέλευση – Δημιουργία λιπαντικών

Έχουμε αναφερθεί κατά κόρον στις προηγούμενες δημοσιεύσεις στις προδιαγραφές και τις ιδιότητες των λιπαντικών που υφίστανται στις μέρες, έτσι ώστε αυτά να ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις υψηλές απαιτήσεις της λειτουργίας των κινητήρων των τρακτέρ. Ποια είναι όμως η προέλευση αυτών των λιπαντικών ;  Πως δημιουργούνται ; Προέρχονται από τη κλασματική απόσταξη του ορυκτού πετρελαίου όπως αυτή αποτυπώνεται στη παρακάτω εικόνα. Με την απόσταξη ξεχωρίζουν τα παράγωγα του πετρελαίου, έτσι από το πάνω μέρος της αποστάξεως αφαιρούνται τα αέρια, μετά τα ελαφρά αποστάγματα όπως η βενζίνη, η κηροζίνη, τα ελαφρά καύσιμα έλαια και τα καύσιμα των πετρελαιοκινητήρων. Τα βαριά καύσιμα και το βασικό υλικό των λιπαντικών αφαιρούνται στο χαμηλότερο τμήμα της στήλης αποστάξεως. Τα υλικά αυτά μπορούν να αποσταχθούν ακόμη υπό κενό σε θερμοκρασία 400^ο – 420^ο C, προκειμένου να παραχθούν καύσιμα λάδια, λάδια λιπάνσεως, μετά από συνεχείς  αποστάξεις απομακρύνεται το κερί, τα θείο και άλλα υλικά. Κατόπιν αναμιγνύονται με πρόσθετα (διάφορες χημικές ενώσεις) για να αποκτήσουν το κατάλληλο ιξώδες και τις ιδιότητες για να είναι κατάλληλα για τη χρήση που προορίζονται.

κλασματική απόσταξη του ορυκτού πετρελαίου

Λάδια σασμάν & διαφορικού (γραναζιών – οδοντωτών τροχών)

Σ’ αυτή την ομάδα περιέχονται τα λάδια που λιπαίνουν το σασμάν (κιβώτιο ταχυτήτων), το διαφορικό και τη πυξίδα του συστήματος διεύθυνσης ενός τρακτέρ. Αυτά τα λάδια για να είναι αποτελεσματικά οφείλουν να έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά :

• Να αντέχουν στη διάβρωση
• Να αντέχουν στις μεγάλες πιέσεις
• Να αντέχουν στην οξείδωση
• Να μην δημιουργούν αφρό
• Να έχουν υψηλό δείκτη ιξώδους ώστε να λιπαίνουν σε υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες
• Το σημείο ροής να είναι πολύ χαμηλό, ώστε να λιπαίνουν ικανοποιητικά σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες
• Να διατηρούν τη ρευστότητα τους σε χαμηλές θερμοκρασίες ώστε να καλύπτουν τα κινούμενα μέρη

Διακρίνονται εύκολα με κριτήριο τον αριθμό SAE,  ο οποίος είναι μεγαλύτερος από τα λάδια του κινητήρα π.χ SAE 75, 80, 90 έως 250. Στις μέρες μας αρκετοί κατασκευαστές προτείνουν λάδια πολλαπλού βαθμού π.χ SAE 75/80, SAE 80/90. Η πλειοψηφία των κατασκευαστών συνιστά τη χρησιμοποίηση λαδιών κινητήρα και στο σασμάν.

Δείγμα δοχείου λαδιών σασμάν

 

Κριτήρια επιλογής Λαδιού κινητήρα

Το λάδι της μηχανής είναι μείγμα υδρογονανθράκων οι οποίοι προέρχονται από το ορυκτό πετρέλαιο μέσω της κλασματικής αποστάξεως. Συνήθως αγοράζουμε λάδια γνωστής εταιρίας, ως κριτήρια για τη προμήθεια ενός λαδιού που θα λιπαίνει ικανοποιητικά τα μέρη ενός κινητήρα τρακτέρ μπορεί να θεωρηθούν τα ακόλουθα :

• Η προστασία με τη δημιουργία λιπαντικής μεμβράνης στις επιφάνειες των εξαρτημάτων που κινούνται.
• Η αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες.
• Η αντοχή στη διάβρωση και στην οξείδωση.
• Η μη δημιουργία λάσπης.
• Η προστασία των ελατηρίων των πιστονιών από το κόλλημα.
• Η διατήρηση ικανοποιητικής ροής και σε χαμηλές θερμοκρασίες.
• Η μη δημιουργία αφρού και η μη διάσπαση του από υπερβολική και μακροχρόνια χρήση. 

Η εταιρία μηχανικών αυτοκινήτων των ΗΠΑ (Society of Automobile Engineers - SAE) είναι αυτή που επισημοποίησε το SAE. Το SAE είναι το ιξώδες του λαδιού, δηλαδή το μέτρο ρευστότητας του σε συγκεκριμένη θερμοκρασία. Τα ελαφρά λάδια μετρούνται στους 0^o F χρησιμοποιούνται το χειμώνα και απεικονίζονται με κάποιον αριθμό π.χ SAE 5W, 10W, ενώ τα πιο βαριά  μετρούνται στους 210^o F και απεικονίζονται ως SAE 20W, 30W…. Η ρευστότητα του λαδιού είναι ανάλογη με τη θερμοκρασία, δηλαδή αυξάνει εάν η θερμοκρασία είναι υψηλή και μειώνεται όταν αυτή είναι χαμηλότερη. Κάποια λάδια είναι λεπτά σε χαμηλές θερμοκρασίες και πιο βαριά σε υψηλότερες, αυτά καλούνται πολλαπλού βαθμού ή πολλαπλού ιξώδους  και απεικονίζονται ως SAE 10W – 30, προστατεύουν το κινητήρα σ’ όλες τις καιρικές συνθήκες. Οι αριθμοί του SAE αναγράφονται πάνω στις συσκευασίες των λαδιών και δεν πρέπει να είναι το μοναδικό κριτήριο για την επιλογή λαδιού. 

Λιπαντικά

Αρχικά τα λιπαντικά είχαν σκοπό τη μείωση της τριβής ανάμεσα στις κινούμενες και εφαπτόμενες επιφάνειες των εξαρτημάτων ενός κινητήρα τρακτέρ. Η λίπανση γινόταν μ’ ένα απλό λάδι χρησιμοποιούνταν δε 3 κατηγορίες λαδιών, τα ελαφρά, τα μέσα και τα βαριά. Στη συνέχεια η εξέλιξη της τεχνολογίας είχε σαν επακόλουθο την αλματώδη αύξηση των απαιτήσεων οι οποίες οδήγησαν τους κατασκευαστές να κάνουν κινητήρες πολύστροφους, με μεγάλη συμπίεση και υψηλές θερμοκρασίες. Για να ανταποκριθούν σ’ αυτές τις απαιτήσεις αναγκάστηκαν να μικρύνουν τις ανοχές αναμεταξύ στα κινούμενα και τριβόμενα εξαρτήματα. Κατάληξη αυτής της διαρκούς βελτίωσης ήταν να βελτιωθεί η ποιότητα των υπαρχόντων λιπαντικών και να δημιουργηθούν νέοι τύποι. Η λίπανση κατέληξε ουσιαστικά να είναι μια διαδικασία προληπτικής συντήρησης. Σήμερα τα λιπαντικά απαντώνται στο εμπόριο σε διάφορα είδη :

• Λάδια κινητήρα.
• Λάδια σασμάν & διαφορικού (γραναζιών – οδοντωτών τροχών).
• Λάδια υδραυλικού και αυτόματων σασμάν.
• Γράσα. 

  

  Δοχείο Λιπαντελαίων

Χαρακτηριστικά του πετρελαίου (Diesel)

Η παρακάτω πληροφορία αποτελεί μια ακόμη χορηγία της www.krekis.gr προκειμένου να εμπλουτιστούν οι γνώσεις σας.
Το πετρέλαιο που χρησιμοποιούμε σαν καύσιμο στα τρακτέρ όπως και η βενζίνη προέρχεται από την κλασματική απόσταξη του ορυκτού πετρελαίου, είναι βαρύτερο από τη βενζίνη και η εξαέρωση του με τον αέρα δεν είναι εύκολη.  Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πετρελαιοκινητήρες δεν έχουν μπουζί για την ανάφλεξη καυσίμου όπως οι βενζινοκινητήρες, έχουν όμως πιο υψηλή σχέση συμπίεσης. Η παραπάνω συμπίεση του αέρα μέσα στο κύλινδρο αυξάνει τη θερμοκρασία , φθάνοντας τη από 480^ο – 650^ο με αποτέλεσμα το πετρέλαιο που ψεκάζεται σε λεπτά σταγονίδια να αναφλέγεται άμεσα. Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του πετρελαίου είναι:

Ο βαθμός κετανίου : δείχνει την ποιότητα ανάφλεξης του πετρελαίου, η μέτρηση του είναι πανομοιότυπη μ’ αυτή του οκτανίου στη βενζίνη. Για τους κινητήρες των τρακτέρ ο βαθμός κετανίου πρέπει να είναι πάνω από 40 για να επιτυγχάνεται καλή ποιότητα καύσης όταν ο καιρός είναι κρύος.

Το σημείο ροής : είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία κάτω από την οποία σταματά η ροή του πετρελαίου, δηλαδή γίνεται βαρύτερο και δυσκολεύεται να κυλήσει στις σωληνώσεις.

Το σημείο νεφώσεως : στο σημείο αυτό το πετρέλαιο γίνεται νεφώδες σχηματίζοντας κρυστάλλους παραφίνης και άλλα στερεά υλικά με αποτέλεσμα να βουλώνει το φίλτρο και οι σωληνώσεις και να σταματά ή να δυσκολεύεται η ροή του πετρελαίου. 

Το λιτρικό βάρος : είναι ο δείκτης της πυκνότητας, 

Άλλα χαρακτηριστικά είναι η  πτητικότητα, το ιξώδες, το σημείο λάμψεως, τα υπολείμματα του άνθρακα, η  περιεκτικότητα σε θείο και η στάχτη.  

Τα μέρη του συστήματος ψεκασμού πετρελαιοκινητήρων

Το σύστημα ψεκασμού του κινητήρα πετρελαίου ενός τρακτέρ αποτελείται :
 

Το ντεπόζιτο : είναι ίδιο μ’ αυτό των βενζινομηχανών στην κατασκευή και την χωρητικότητα με την διαφορά ότι δεν πρέπει να είναι γαλβανισμένο, επειδή μια χημική αντίδραση μεταξύ του υλικού κατασκευής του ντεπόζιτου και του υλικού επιμετάλλωσης λερώνει το πετρέλαιο σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να βλάψει την αντλία πετρελαίου και τα μπέκ.

Το δίκτυο σωληνώσεων : έχουμε 3 κατηγορίες σωληνώσεων, στην 1^η εντάσσονται οι σωλήνες που μεταφέρουν  το πετρέλαιο από το ντεπόζιτο στη βοηθητική αντλία πετρελαίου καθώς και όσες μεταφέρουν τα επιστρεφόμενα από τα μπεκ στο ντεπόζιτο. Η πίεση μέσα στις σωληνώσεις αυτές είναι μικρή ίση περίπου με την ατμοσφαιρική. Στην 2^η εντάσσονται οι σωλήνες που μεταφέρουν το πετρέλαιο  από τη βοηθητική αντλία στην αντλία πετρελαίου. Στην 3^η εντάσσονται οι σωλήνες που μεταφέρουν το πετρέλαιο από την  αντλία πετρελαίου στα μπεκ με υψηλή πίεση. Όλες οι σωλήνες μεταφοράς έχουν κατασκευαστεί με μικρή διατομή και δυνατά τοιχώματα.

Η βοηθητική αντλία : μεταφέρει πετρέλαιο από το ντεπόζιτο δια του φίλτρου στην αντλία πετρελαίου, με σταθερή πίεση είτε το τρακτερ βρίσκεται σε χωράφια με μεγάλη κλίση είτε όταν η στάθμη του πετρελαίου είναι χαμηλή.

Το φίλτρο πετρελαίου : είναι απαραίτητο για τη προστασία της αντλίας πετρελαίου και των μπεκ. Συνήθως έχει ένα ποτήρι καθίζησης με φίλτρο από πορώδες χαρτί. Κύρια χρησιμότητα του είναι να συγκρατεί τυχόν αιωρούμενα σκουπίδια.

Η αντλία πετρελαίου : στέλνει πετρέλαιο στα μπεκ με πίεση 220-240 atm. Τα είδη των αντλιών που χρησιμοποιούνται είναι η εμβολοφόρος και η περιστροφική.

Τα μπέκ : έργο τους είναι ο ψεκασμός του πετρελαίου στο θάλαμο καύσεως των  κυλίνδρων.
Τα μπεκ είναι 3^ων τύπων ανάλογα με τη κατασκευή των κυλίνδρων.

Η δημοσίευση αυτή είναι μια προσφορά της https://www.krekis.gr/ για την όσο το δυνατό πληρέστερη ενημέρωση σας.