Πρόσθετα Λιπαντελαίου (λαδιού)

Για να βελτιωθεί η ποιότητα ενός λιπαντικού που βάζουμε στο τρακτέρ όπως επίσης να αυξηθεί η απόδοση του ενισχύεται με πρόσθετα (ειδικές χημικές ουσίες). Κάθε πρόσθετο που προστίθεται αναβαθμίζει το λάδι για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των σημερινών κινητήρων. Τα είδη των πρόσθετων είναι :

Τα αντιδιαβρωτικά, προφυλάσσουν όλες τις εσωτερικές επιφάνειες και τα έδρανα  του κινητήρα από τα διαβρωτικά οξέα που δημιουργούνται κατά τη καύση.

Τα αντιοξειδωτικά, βοηθούν το μη σχηματισμό ρητινών, λάσπης και οξέων.

Τα αντισκωριακά, σκεπάζουν τις μεταλλικές επιφάνειες με μεμβράνη έτσι δεν έρχονται σε επαφή μ’ αυτές οι σταγόνες του νερού.

Τα βελτιωτικά του δείκτη ιξώδους, προσδίδουν σ’ ένα λάδι επιπλέον ιδιότητες ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του κινητήρα ανεξάρτητα με τη θερμοκρασία.

Τα κατευναστικά του σημείου ροής, δεν επιτρέπουν την πήξη της παραφίνης σε χαμηλές θερμοκρασίες εισφέροντας με την ύπαρξη τους τη καλύτερη λίπανση του κινητήρα.

Τα πρόσθετα υπερβολικής πίεσης συνδράμουν όταν σε τριβόμενες επιφάνειες που έχουν μικρές ανοχές εφαρμόζονται μεγάλες δυνάμεις.

Τα απορρυπαντικά ή αποσυνθετικά κρατούν καθαρές τις μεταλλικές επιφάνειες. Η αλλαγή χρώματος του λαδιού κατά τη χρήση του, σε μαύρο αποτελεί ένδειξη ότι το λάδι καθαρίζει τον κινητήρα.  

Τα πρόσθετα κατά του αφρού λειτουργούν για τη διάσπαση των φυσαλίδων που δημιουργούνται από την ταχύτητα κίνησης του λαδιού διευκολύνοντας έτσι τη λίπανση των κινητήρων.  

Αλλαγή λαδιών

Η περιοδική αντικατάσταση των λιπαντικών ενός κινητήρα τρακτέρ επιβάλλεται εάν θέλουμε να πετύχουμε την όσο το δυνατό καλύτερη λίπανση του. Ο λόγος της αλλαγής των λιπαντικών, είναι επειδή λερώνεται κατά τη λειτουργία του κινητήρα κάτω από κανονικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να μικραίνει η διάρκεια ζωής του κινητήρα. Εδώ σημειώνουμε ότι οι ξένες ύλες που λερώνουν ένα λάδι υψηλής ποιότητας δημιουργούν περισσότερα προβλήματα στη λειτουργία μιας μηχανής από ότι ένα λάδι κακής ποιότητας. Με ποιους τρόπους όμως ρυπαίνεται το λάδι ενός κινητήρα ;

Α) από ξένα σωματίδια.

Η σκόνη της ατμόσφαιρας θεωρείται η κυριότερη πηγή ξένων σωματιδίων τα οποία μπαίνουν στη μηχανή με τον αέρα που εισέρχεται για τη καύση του πετρελαίου. Άλλα ξένα σωματίδια είναι : α) Η αιθάλη που είναι παρεπόμενη της ατελούς καύσης του πετρελαίου και β) τα ρινίσματα που προέρχονται από τη φυσιολογική φθορά του κινητήρα. Όλα τα προαναφερθέντα μαζί με το νερό σχηματίζουν λάσπη. Τα ρινίσματα επισπεύδουν τη φθορά καταστρέφουν τα έδρανα, ενώ η αιθάλη καθιστά το λάδι πυκνό δυσκολεύοντας τη λίπανση. Στις μέρες μας η ρύπανση του λαδιού αντιμετωπίζεται με τη χρήση προσθέτων όπως είναι τα αντιτριβικά, τα απορρυπαντικά και τα διαλυτικά, έτσι περιορίζεται η τριβή, οι χειριστές μπορούν να συνδράμουν στην προστασία του κινητήρα μέσω της προληπτικής συντήρησης (αντικατάσταση φίλτρων : αέρα, λαδιού & αλλαγή λαδιών κατά τακτά χρονικά διαστήματα)

δείγμα κινητήρα με ρύπανση από ξένα σωματίδια

Β) από το νερό

Για κάθε ένα λίτρο καυσίμου που καταναλώνει ένας κινητήρας παράγει περισσότερο από ένα λίτρο νερό. Το νερό αυτό δεν είναι σε μορφή υδρατμών όταν ο κινητήρας είναι κρύος (>65^ο C), ή όταν ο καιρός είναι κρύος συμπυκνώνεται στα τοιχώματα των κυλίνδρων και ικανό μέρος καταλήγει στην ελαιολεκάνη (κάρτερ). Η ύπαρξη του συντελεί στην επιτάχυνση της φθοράς επειδή σκουριάζουν οι εσωτερικές επιφάνειες. Η φθορά είναι 8 φορές μεγαλύτερη όταν ο κινητήρας λειτουργεί στους 40^ο C από ότι στους 70^ο C. Το νερό μαζί με το λάδι εάν παγώσει θα έχει συνέπεια το φράξιμο των φίλτρων και των αγωγών. Η λάσπη που στεγνώνει εμποδίζει τη λειτουργία των εξαρτημάτων της μηχανής και η σκουριά που δημιουργείται ρυπαίνει το λάδι πιο πολύ. Για να διατηρείται ο κινητήρας καθαρός και να αποφεύγεται η δημιουργία λάσπης, κατά τη κατασκευή των λιπαντικών προστίθενται αντισκωρικά, απορρυπαντικά, αποσυνθετικά.
Οι χειριστές να συμβάλουν στην αποτροπή ζημιάς με τους κάτωθι τρόπους :

• Με την προθέρμανση των κινητήρων,
• Δίνοντας προσοχή στη θερμοκρασία που λειτουργεί να είναι η κανονική,
• Με τη τοποθέτηση σωστού θερμοστάτη ώστε να θερμαίνεται γρήγορα και όταν λειτουργεί να διατηρείται κανονική,
• Ελέγχοντας συνέχεια τη θερμοκρασία του κινητήρα,
• Όταν κάνουμε αλλαγή λαδιών, το άδειασμα του υπάρχοντος να γίνεται με ζεστή μηχανή

Γ) από το αντιψυκτικό 
Η ορθή συντήρηση του συστήματος ψύξεως προφυλάσσει το λάδι από την οξείδωση, επειδή το αντιψυκτικό αποδυναμώνει τα πρόσθετα του λαδιού με συνέπεια να μην προφυλάσσουν το κινητήρα. Εξαιτίας της οξείδωσης διακρίνονται επικαθήσεις βερνικιού στα έδρανα στα πιστόνια, λάσπη στο Κάρτερ, σκουριά στις βαλβίδες.

Δ) από το πετρέλαιο (καύσιμο)

Στους πετρελαιοκινητήρες απώλεια (διαρροή) πετρελαίου α) από σπασμένες μεμβράνες της βοηθητικής αντλίας και β) από χαλασμένη τσιμούχα του άξονα της αντλίας. Όταν η ρύπανση του λαδιού του Κάρτερ είναι μεγάλη, σύντομη είναι και η ζωή των πιστονιών, των κουζινέτων και των υπολοίπων εδράνων του κινητήρα. Το άκαφτο πετρέλαιο αναμιγνύεται με το λάδι του Κάρτερ και δημιουργεί ανθρακώματα και ρητίνες στις επιφάνειες των πιστονιών στη συνέχεια κολλούν τα ελατήρια με αποτέλεσμα να πέφτει η απόδοση του κινητήρα. Τα αντιοξειδωτικά που έχουν προστεθεί στα σύγχρονα λάδια αναστέλλουν τις ρητίνες, ενώ τα απορρυπαντικά απομακρύνουν τα ανθρακώματα, τις ρητίνες από τα ελατήρια μέχρι να τα αντικαταστήσουμε. Προκειμένου να προστατεύσουμε τα λάδια του κάρτερ από τη μόλυνση :

• Να μη κάνουμε υπερβολική χρήση του αποπνυκτήρα των εξαερωτήρων
• Να μην λειτουργούμε το κινητήρα που παρουσιάζει διακοπές.
• Να αποφεύγουμε τη λειτουργία των πετρελαιοκινητήρων με λίγες στροφές για μεγάλο χρονικό διάστημα.
• Να διορθώνουμε τον εξαερωτήρα όταν υπερχειλίζει.
• Να διατηρούμε σε καλή κατάσταση το σύστημα καυσίμου στους πετρελαιοκινητήρες
• Να προθερμαίνουμε τον κινητήρα.
• Να χρησιμοποιούμε καθαρά πετρέλαια.

Ε) από υπερθέρμανση

Η υπερθέρμανση ενός κινητήρα συνήθως οφείλεται :

Α) στο κακό χρονισμό του

Β) στο προβληματικό σύστημα ψύξης,

Γ) στο πολύ μεγάλο φορτίο

Το λάδι του κινητήρα αρχίζει να διασπάται σε θερμοκρασία πάνω από 85^ο, μάλιστα για κάθε 10^ο  πάνω από το όριο αυτό ο ρυθμός διάσπασης 2πλασιάζεται. Τα αντιοξειδωτικά που προστίθενται προστατεύουν το λάδι από τη διάσπαση του. Εμείς μπορούμε να προφυλάξουμε τον κινητήρα από την υπερθέρμανση για να λειτουργεί πιο αποτελεσματικά, κάνοντας τα εξής :

1. Ελέγχουμε περιοδικά το χρονισμό του.
2. Χρησιμοποιούμε καύσιμα υψηλής ποιότητας.
3. Ελέγχουμε συχνά τη θερμοκρασία του. 

ΣΤ) από οξείδωση 

Όσο πιο πολλές ώρες χρησιμοποιούμε τον κινητήρα, τόσο περισσότερο το λάδι  αλλοιώνεται. Όταν ο κινητήρας λειτουργεί το λάδι κυκλοφορεί, διασκορπίζεται και έρχεται σε επαφή με τον αέρα σε ψηλή θερμοκρασία με αποτέλεσμα να οξειδώνεται. Εξαιτίας αυτής της αλλοίωσης παράγονται οξέα και ασφαλτικά προϊόντα τα οποία μαζί με τους ρύπους του πετρελαίου συνδράμουν στο σχηματισμό λάσπης κυρίως όταν ο κινητήρας δουλεύει σε χαμηλές θερμοκρασίες. Στη συνέχεια δημιουργούνται ανθρακώματα μέσα στο χώρο καύσης, ένα τμήμα των οποίων πέφτει στο Κάρτερ. Απόρροια όλων των πιο πάνω είναι η επιδείνωση της ποιότητας του λαδιού, η διάβρωση των εδράνων, η δημιουργία ρητινών που κάθονται πάνω στα πιστόνια και σε άλλες ζεστές επιφάνειες. Εμείς μπορούμε να προφυλάξουμε τον κινητήρα χρησιμοποιώντας λάδια υψηλής ποιότητας με περισσότερα πρόσθετα & αντιοξειδωτικά προϊόντα.    

Προέλευση – Δημιουργία λιπαντικών

Έχουμε αναφερθεί κατά κόρον στις προηγούμενες δημοσιεύσεις στις προδιαγραφές και τις ιδιότητες των λιπαντικών που υφίστανται στις μέρες, έτσι ώστε αυτά να ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις υψηλές απαιτήσεις της λειτουργίας των κινητήρων των τρακτέρ. Ποια είναι όμως η προέλευση αυτών των λιπαντικών ;  Πως δημιουργούνται ; Προέρχονται από τη κλασματική απόσταξη του ορυκτού πετρελαίου όπως αυτή αποτυπώνεται στη παρακάτω εικόνα. Με την απόσταξη ξεχωρίζουν τα παράγωγα του πετρελαίου, έτσι από το πάνω μέρος της αποστάξεως αφαιρούνται τα αέρια, μετά τα ελαφρά αποστάγματα όπως η βενζίνη, η κηροζίνη, τα ελαφρά καύσιμα έλαια και τα καύσιμα των πετρελαιοκινητήρων. Τα βαριά καύσιμα και το βασικό υλικό των λιπαντικών αφαιρούνται στο χαμηλότερο τμήμα της στήλης αποστάξεως. Τα υλικά αυτά μπορούν να αποσταχθούν ακόμη υπό κενό σε θερμοκρασία 400^ο – 420^ο C, προκειμένου να παραχθούν καύσιμα λάδια, λάδια λιπάνσεως, μετά από συνεχείς  αποστάξεις απομακρύνεται το κερί, τα θείο και άλλα υλικά. Κατόπιν αναμιγνύονται με πρόσθετα (διάφορες χημικές ενώσεις) για να αποκτήσουν το κατάλληλο ιξώδες και τις ιδιότητες για να είναι κατάλληλα για τη χρήση που προορίζονται.

κλασματική απόσταξη του ορυκτού πετρελαίου

Λάδια σασμάν & διαφορικού (γραναζιών – οδοντωτών τροχών)

Σ’ αυτή την ομάδα περιέχονται τα λάδια που λιπαίνουν το σασμάν (κιβώτιο ταχυτήτων), το διαφορικό και τη πυξίδα του συστήματος διεύθυνσης ενός τρακτέρ. Αυτά τα λάδια για να είναι αποτελεσματικά οφείλουν να έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά :

• Να αντέχουν στη διάβρωση
• Να αντέχουν στις μεγάλες πιέσεις
• Να αντέχουν στην οξείδωση
• Να μην δημιουργούν αφρό
• Να έχουν υψηλό δείκτη ιξώδους ώστε να λιπαίνουν σε υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες
• Το σημείο ροής να είναι πολύ χαμηλό, ώστε να λιπαίνουν ικανοποιητικά σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες
• Να διατηρούν τη ρευστότητα τους σε χαμηλές θερμοκρασίες ώστε να καλύπτουν τα κινούμενα μέρη

Διακρίνονται εύκολα με κριτήριο τον αριθμό SAE,  ο οποίος είναι μεγαλύτερος από τα λάδια του κινητήρα π.χ SAE 75, 80, 90 έως 250. Στις μέρες μας αρκετοί κατασκευαστές προτείνουν λάδια πολλαπλού βαθμού π.χ SAE 75/80, SAE 80/90. Η πλειοψηφία των κατασκευαστών συνιστά τη χρησιμοποίηση λαδιών κινητήρα και στο σασμάν.

Δείγμα δοχείου λαδιών σασμάν

 

Κριτήρια επιλογής Λαδιού κινητήρα

Το λάδι της μηχανής είναι μείγμα υδρογονανθράκων οι οποίοι προέρχονται από το ορυκτό πετρέλαιο μέσω της κλασματικής αποστάξεως. Συνήθως αγοράζουμε λάδια γνωστής εταιρίας, ως κριτήρια για τη προμήθεια ενός λαδιού που θα λιπαίνει ικανοποιητικά τα μέρη ενός κινητήρα τρακτέρ μπορεί να θεωρηθούν τα ακόλουθα :

• Η προστασία με τη δημιουργία λιπαντικής μεμβράνης στις επιφάνειες των εξαρτημάτων που κινούνται.
• Η αντοχή στις υψηλές θερμοκρασίες.
• Η αντοχή στη διάβρωση και στην οξείδωση.
• Η μη δημιουργία λάσπης.
• Η προστασία των ελατηρίων των πιστονιών από το κόλλημα.
• Η διατήρηση ικανοποιητικής ροής και σε χαμηλές θερμοκρασίες.
• Η μη δημιουργία αφρού και η μη διάσπαση του από υπερβολική και μακροχρόνια χρήση. 

Η εταιρία μηχανικών αυτοκινήτων των ΗΠΑ (Society of Automobile Engineers - SAE) είναι αυτή που επισημοποίησε το SAE. Το SAE είναι το ιξώδες του λαδιού, δηλαδή το μέτρο ρευστότητας του σε συγκεκριμένη θερμοκρασία. Τα ελαφρά λάδια μετρούνται στους 0^o F χρησιμοποιούνται το χειμώνα και απεικονίζονται με κάποιον αριθμό π.χ SAE 5W, 10W, ενώ τα πιο βαριά  μετρούνται στους 210^o F και απεικονίζονται ως SAE 20W, 30W…. Η ρευστότητα του λαδιού είναι ανάλογη με τη θερμοκρασία, δηλαδή αυξάνει εάν η θερμοκρασία είναι υψηλή και μειώνεται όταν αυτή είναι χαμηλότερη. Κάποια λάδια είναι λεπτά σε χαμηλές θερμοκρασίες και πιο βαριά σε υψηλότερες, αυτά καλούνται πολλαπλού βαθμού ή πολλαπλού ιξώδους  και απεικονίζονται ως SAE 10W – 30, προστατεύουν το κινητήρα σ’ όλες τις καιρικές συνθήκες. Οι αριθμοί του SAE αναγράφονται πάνω στις συσκευασίες των λαδιών και δεν πρέπει να είναι το μοναδικό κριτήριο για την επιλογή λαδιού. 

Λιπαντικά

Αρχικά τα λιπαντικά είχαν σκοπό τη μείωση της τριβής ανάμεσα στις κινούμενες και εφαπτόμενες επιφάνειες των εξαρτημάτων ενός κινητήρα τρακτέρ. Η λίπανση γινόταν μ’ ένα απλό λάδι χρησιμοποιούνταν δε 3 κατηγορίες λαδιών, τα ελαφρά, τα μέσα και τα βαριά. Στη συνέχεια η εξέλιξη της τεχνολογίας είχε σαν επακόλουθο την αλματώδη αύξηση των απαιτήσεων οι οποίες οδήγησαν τους κατασκευαστές να κάνουν κινητήρες πολύστροφους, με μεγάλη συμπίεση και υψηλές θερμοκρασίες. Για να ανταποκριθούν σ’ αυτές τις απαιτήσεις αναγκάστηκαν να μικρύνουν τις ανοχές αναμεταξύ στα κινούμενα και τριβόμενα εξαρτήματα. Κατάληξη αυτής της διαρκούς βελτίωσης ήταν να βελτιωθεί η ποιότητα των υπαρχόντων λιπαντικών και να δημιουργηθούν νέοι τύποι. Η λίπανση κατέληξε ουσιαστικά να είναι μια διαδικασία προληπτικής συντήρησης. Σήμερα τα λιπαντικά απαντώνται στο εμπόριο σε διάφορα είδη :

• Λάδια κινητήρα.
• Λάδια σασμάν & διαφορικού (γραναζιών – οδοντωτών τροχών).
• Λάδια υδραυλικού και αυτόματων σασμάν.
• Γράσα. 

  

  Δοχείο Λιπαντελαίων

Χαρακτηριστικά του πετρελαίου (Diesel)

Η παρακάτω πληροφορία αποτελεί μια ακόμη χορηγία της www.krekis.gr προκειμένου να εμπλουτιστούν οι γνώσεις σας.
Το πετρέλαιο που χρησιμοποιούμε σαν καύσιμο στα τρακτέρ όπως και η βενζίνη προέρχεται από την κλασματική απόσταξη του ορυκτού πετρελαίου, είναι βαρύτερο από τη βενζίνη και η εξαέρωση του με τον αέρα δεν είναι εύκολη.  Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι πετρελαιοκινητήρες δεν έχουν μπουζί για την ανάφλεξη καυσίμου όπως οι βενζινοκινητήρες, έχουν όμως πιο υψηλή σχέση συμπίεσης. Η παραπάνω συμπίεση του αέρα μέσα στο κύλινδρο αυξάνει τη θερμοκρασία , φθάνοντας τη από 480^ο – 650^ο με αποτέλεσμα το πετρέλαιο που ψεκάζεται σε λεπτά σταγονίδια να αναφλέγεται άμεσα. Τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά του πετρελαίου είναι:

Ο βαθμός κετανίου : δείχνει την ποιότητα ανάφλεξης του πετρελαίου, η μέτρηση του είναι πανομοιότυπη μ’ αυτή του οκτανίου στη βενζίνη. Για τους κινητήρες των τρακτέρ ο βαθμός κετανίου πρέπει να είναι πάνω από 40 για να επιτυγχάνεται καλή ποιότητα καύσης όταν ο καιρός είναι κρύος.

Το σημείο ροής : είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία κάτω από την οποία σταματά η ροή του πετρελαίου, δηλαδή γίνεται βαρύτερο και δυσκολεύεται να κυλήσει στις σωληνώσεις.

Το σημείο νεφώσεως : στο σημείο αυτό το πετρέλαιο γίνεται νεφώδες σχηματίζοντας κρυστάλλους παραφίνης και άλλα στερεά υλικά με αποτέλεσμα να βουλώνει το φίλτρο και οι σωληνώσεις και να σταματά ή να δυσκολεύεται η ροή του πετρελαίου. 

Το λιτρικό βάρος : είναι ο δείκτης της πυκνότητας, 

Άλλα χαρακτηριστικά είναι η  πτητικότητα, το ιξώδες, το σημείο λάμψεως, τα υπολείμματα του άνθρακα, η  περιεκτικότητα σε θείο και η στάχτη.